پیشگیری از اچ پی وی؛ از خطر پنهان تا مقابله آگاهانه

پیشگیری از اچ پی وی این روز‌ها بیشتر از هر زمان دیگری اهمیت پیدا کرده است. ویروس پاپیلومای انسانی عامل اصلی زگیل تناسلی و ابتلا به برخی سرطان‌های ناحیه تناسلی است که از طریق روش‌هایی مثل واکسیناسیون، استفاده از کاندوم، پرهیز از روابط جنسی متعدد با شرکای جنسی مختلف و درمان عفونت‌های واژن و رحم احتمال ابتلا به آن تا حد زیادی پایین می‌آید. از آنجایی که عفونت اچ پی وی علائم واضحی ندارد، غربالگری منظم برای تشخیص زودهنگام و پیشگیری از آن بسیار حائز اهمیت است.

ابتلا به HPV قابل پیشگیری است؟

بله؛ برخلاف بسیاری از ویروس‌های شایع جهان، ویروس پاپیلومای انسانی یا همان اچ پی وی (HPV) جزو ویروس‌هایی است که می‌شود از انتقال آن جلوگیری کرد. تحقیقات انجام شده نشان می‌دهند که با رعایت اصول پیشگیری از اچ پی وی، احتمال ابتلا به زگیل تناسلی یا عفونت ناشی از این ویروس تا حد زیادی پایین می‌آید.

البته همه راه‌های پیشگیری از اچ پی وی، مصونیت صد در صدی ایجاد نمی‌کنند. اما همین که خطر ابتلا را پایین می‌آورند، نشان از اهمیت بالایشان دارد.

چگونه از اچ پی وی جلوگیری کنیم؟

ویروس اچ‌پی‌وی (HPV) یکی از شایع‌ترین عفونت‌های مقاربتی در جهان است که می‌تواند منجر به بیماری‌هایی مانند زگیل تناسلی یا حتی سرطان شود. در ادامه لیستی 12 تایی از بهترین راه‌های پیشگیری از انتقال این ویروس را برایتان آماده کرده‌ایم که تاثیر برخی از این روش‌ها نسبت به بقیه بیشتر است و باید اکیدا در نظر گرفته شود:

1- واکسن HPV

تزریق واکسن اچ پی وی، سیستم ایمنی بدن را برای شناسایی و مبارزه با ویروس HPV آماده می‌کند. در حال حاضر، معروف‌ترین واکسن زگیل تناسلی، واکسن گارداسیل است که در برابر چندین نوع از ویروس‌های HPV از جمله انواعی که باعث زگیل تناسلی و سرطان دهانه رحم می‌شوند، ایمنی ایجاد می‌کند. دوز اول واکسن همان موقع تصمیم‌گیری برای واکسیناسیون تزریق می‌شود، دوز دوم 2 ماه بعد و دوز سوم 3 ماه بعد از دوز دوم زده می‌شود.

تاثیر این واکسن روی کسانی که قبل از تزریق، رابطه جنسی پرخطر داشته‌اند کمتر است. از طرف دیگر، قیمت واکسن گارداسیل هم برای خیلی‌ها بالا به حساب می‌آید.

2- رابطه جنسی ایمن

یکی از راه‌های موثر برای پیشگیری از اچ پی وی، استفاده از کاندوم یا دنتال دم (کاندوم دهانی) در تمام روابط جنسی اعم از رابطه واژینال، مقعدی یا دهانی است. رابطه محافظت شده با جلوگیری از تماس مستقیم پوست به نواحی آلوده به ویروس، تا حد زیادی جلوی انتقال ویروس اچ پی وی به شما را می‌گیرد. این روش پیشگیری از زگیل تناسلی هزینه زیادی ندارد و در دسترس همه قرار دارد.

✍️ بیشتر بخوانید: روش های انتقال اچ پی وی

3- پرهیز از داشتن شرکای جنسی متعدد

یکی از اصول مهم برای پیشگیری از ابتلا به انواع بیماری‌های مقاربتی، تک همسری و خودداری از برقراری ارتباط با شرکای جنسی متعدد است. تماس جنسی با افراد مختلف، احتمال آلودگی شما به ویروس HPV را بسیار افزایش می‌دهد. این روش ساده‌ترین راه پیشگیری از ابتلا به اچ پی وی است. محدود کردن شرکای جنسی به یک نفر و برقراری روابط در چارچوب خانواده، نه هزینه‌ای دارد و نه تجهیزات خاصی می‌خواهد.

4- آزمایش‌های منظم و غربالگری

برخلاف باورهای غلط درباره ویروس HPV، چکاپ‌های دوره‌ای باعث تشخیص زودهنگام عفونت می‌شوند. اگر بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود، درمان یا کنترلش راحت‌تر خواهد بود. این آزمایش‌ها به خصوص برای خانم‌ها اهمیت بالایی دارند؛ چون باعث تشخیص زودهنگام ضایعات پیش سرطانی در آنها می‌شوند. بنابراین توصیه می‌کنیم تست پاپ اسمیر و تست اچ پی وی را برای پیشگیری از اچ پی وی جدی بگیرید.

5- قرص و دارو‌های ضد ویروسی

مصرف دارو‌هایی مثل آسیکلوویر در برخی موارد باعث مهار فعالیت ویروس اچ پی وی می‌شود. با اینکه این دارو‌ها به طور مستقیم روی پیشگیری از اچ پی وی اثر نمی‌گذارند، اما برای درمان یا کنترل عفونت‌های ویروسی مثل هرپس یا زگیل تناسلی کاربرد دارند. دارو‌های ضد ویروسی مانع از تکثیر بیشتر ویروس در بدن می‌شوند. البته این دارو‌ها فقط باید تحت نظر پزشک مصرف شوند و مصرف خودسرانه آ‌نها به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.

6- تقویت سیستم ایمنی بدن

هر چه سیستم ایمنی‌تان قویتر باشد، توانایی مقابله بدنتان با ویروس‌ها هم بیشتر می‌شود. تغذیه مناسب، ورزش منظم، خواب کافی و کاهش استرس همگی در تقویت ایمنی بدن نقش دارند. خودداری از مصرف الکل هم از دیگر عوامل مهم برای بالا نگه ‌داشتن توان دفاعی بدن است. تقویت سیستم ایمنی باعث می‌شود بدن در صورت مواجهه با ویروس، سریع آن را دفع کند و جلوی گسترش عفونت را بگیرد.

7- ترک سیگار

تحقیقات نشان داده افراد سیگاری بیشتر در معرض آلوده شده به ویروس HPV و ابتلا به بیماری‌های مربوط به آن قرار دارند. مواد شیمیایی موجود در دود سیگار توانایی دفاعی سلول‌های بدن را کاهش می‌دهند. ترک سیگار نه تنها در افزایش سلامت عمومی بدن تاثیر دارد، بلکه احتمال ابتلا به زگیل تناسلی و ضایعات مرتبط با HPV را هم پایین‌تر می‌آورد.

8- احتیاطات در دوران بارداری

اگر مادر باردار به عفونت اچ پی وی فعال مبتلا باشد، احتمال انتقال آن به نوزاد موقع زایمان طبیعی وجود دارد. برای همین، پزشک در برخی موارد سزارین را توصیه می‌کند. علاوه بر این، بسیار مهم است که مادر در طول دوران بارداری با کنترل عفونت و بررسی‌های منظم تحت نظر بهترین متخصص زنان، احتمال بروز خطرات بعدی را کاهش دهد. 

علی رغم اینکه راهی قطعی برای پیشگیری نوزاد از ابتلا به اچ پی وی در دوران بارداری مادر وجود ندارد، اما با مدیریت دقیق می‌توان احتمال انتقال ویروس به نوزاد را تا حد زیادی کم کرد.

9- کاهش مصرف قرص‌های ضدبارداری خوراکی

تحقیقات نشان می‌دهند که استفاده طولانی‌مدت از قرص‌های ضدبارداری خوراکی، محیط داخلی واژن و دهانه رحم را مستعد رشد ویروس می‌کند. برای پیشگیری از اچ پی وی، توصیه می‌کنیم قرص‌های ضد بارداری را فقط زیر نظر پزشک و برای مدت محدودی مصرف کنید. می‌توانید با مشورت پزشک از روش دیگری برای جلوگیری از بارداری استفاده نمایید.

10- تشخیص و درمان موثر عفونت‌های واژینال و دهانه رحم

عفونی شدن محیط واژن و دهانه رحم بستر مناسبی برای ماندگاری بیشتر ویروس HPV فراهم می‌کند. اگر واژن یا رحم دچار عفونت باکتریایی یا قارچی شود و این عفونت درمان نشود، احتمال باقی ‌ماندن ویروس اچ پی وی و فعال‌شدن آن بالا می‌رود. با بررسی منظم، تشخیص به‌موقع و درمان درست این عفونت‌ها می‌توانید خطر باقی ماندن ویروس در بدنتان را پایین بیاورید. این مساله در پیشگیری از زگیل تناسلی نقش بسیار مهمی دارد.

11- تشخیص و درمان همزمان عفونت در همسر

اگر یکی از زوجین به HPV یا هر نوع عفونت تناسلی مبتلا باشد، هر دو نفرشان باید تحت درمان قرار بگیرند تا از بروز دوباره اچ پی وی پیشگیری شود؛ در غیر این صورت، احتمال انتقال مجدد یا ایجاد چرخه تکرار شونده بین آ‌نها وجود خواهد داشت. مراجعه همزمان برای بررسی‌های بالینی و انجام آزمایش‌های لازم، شانس موفقیت در کنترل عفونت را بالا می‌برد و جلوی انتشار بیشتر ویروس را می‌گیرد.

12- عدم برقراری روابط جنسی در سنین پایین

یکی از مهم‌ترین عوامل در پیشگیری از عفونت HPV، شروع رابطه جنسی در زمان مناسب است. هر چه سن رابطه جنسی پایین‌تر باشد، به همان اندازه احتمال ابتلا به عفونت اچ پی وی بالا می‌رود. تحقیقات نشان می‌دهند که شیوع اچ پی وی در گروه سنی ۱۵ تا ۲۵ بیشتر از سایر سنین است. در این دوره هم سیستم ایمنی بدن ناپایدار است و هم بافت‌های واژن و رحم خانم‌ها حساسیت بیشتری دارند. این مساله زمینه را برای ابتلا به عفونت اچ پی وی فراهم می‌کند.

اهمیت غربالگری و تشخیص زودهنگام اچ پی وی

ویروس HPV جزو شایع‌ترین عفونت‌های مقاربتی ا‌ست که اغلب اوقات بدون علامت در بدن باقی می‌ماند. هر چه این ویروس بیشتر در بدن بماند، احتمال بروز تغییرات سلولی و ابتلا به سرطان دهانه رحم هم بالاتر می‌رود. از آنجا که عفونت اچ پی وی علائم مشخصی ندارد، تنها راه شناسایی آن انجام غربالگری منظم مثل تست پاپ‌اسمیر و تست HPV است.

تشخیص زودهنگام، فرصت درمان به‌موقع و جلوگیری از انتقال ویروس به شریک جنسی شما را فراهم می‌کند. غربالگری نه‌تنها جلوی پیشرفت بیماری را می‌گیرد، بلکه سلامت جنسی و قدرت باروری شما را هم حفظ می‌کند.

*~ سوالات متداول درباره پیشگیری از HPV ‍‍~*