علت پیچ خوردن و گره خوردن بند ناف جنین

گره خوردن بند ناف جنین یک پدیده نادر اما طبیعی است که ممکن است در طول بارداری رخ دهد. این وضعیت بیشتر به‌دلیل حرکت آزادانه جنین در رحم اتفاق می‌افتد و در اغلب موارد خطر جدی برای جنین به‌دنبال ندارد. با این حال، در برخی موارد، گره‌های واقعی بند ناف می‌توانند مشکلاتی مانند کاهش جریان خون و اکسیژن‌رسانی به جنین ایجاد کنند که در صورت تشخیص دیرهنگام، ممکن است خطراتی به همراه داشته باشد.

در این مقاله به بررسی علل گره خوردگی بند ناف جنین، انواع گره‌ها، خطرات احتمالی و روش‌های پیشگیری از آن خواهیم پرداخت. اگر شما نیز به‌دنبال اطلاعات دقیق‌تر در این زمینه هستید، با ما همراه باشید تا نگاهی دقیق‌تر به این موضوع داشته باشیم.

بند ناف چیست؟

قبل از بررسی علل پیچ خوردگی و گره خوردگی بند ناف، لازم است که با ساختار و عملکرد آن آشنا شویم. بند ناف ساختاری لوله‌ای و انعطاف‌پذیر است که جنین را به جفت متصل می‌کند. بند ناف شامل دو سرخرگ و یک سیاهرگ است که تبادل مواد مغذی، اکسیژن و مواد زائد را بین مادر و جنین ممکن می‌سازد.

طول معمول بند ناف حدود ۵۰-۶۰ سانتی‌متر (۲۰-۲۴ اینچ) است، اما این طول می‌تواند متغیر باشد. در برخی موارد، بند ناف طولانی‌تر از حد معمول است که ممکن است احتمال پیچ خوردگی یا گره خوردگی آن را افزایش دهد. بند ناف همچنین با ماده‌ای ژله‌ای به نام ژل وارتون احاطه شده است که از رگ‌های خونی در برابر فشرده شدن محافظت می‌کند.

گره خوردن بند ناف جنین چیست؟

گره خوردن بند ناف جنین پدیده‌ای است که در آن بند ناف جنین به دور خود یا بدن جنین پیچیده می‌شود. این وضعیت معمولاً به دلیل حرکات آزادانه جنین در رحم ایجاد می‌شود و در بسیاری از موارد خطری برای جنین ندارد. در بیشتر مواقع، گره‌ها به‌طور طبیعی از بین می‌روند و مشکلی ایجاد نمی‌کنند. با این حال، در موارد نادر که گره‌ها محکم و واقعی شوند، ممکن است جریان خون و اکسیژن‌رسانی به جنین مختل شود. خوشبختانه، ماده‌ای به نام ژل وارتون که اطراف رگ‌های بند ناف را احاطه کرده، از سفت شدن گره‌ها جلوگیری می‌کند و به این ترتیب مشکلات جدی به وجود نمی‌آید. در صورت بروز هر گونه نگرانی، پزشک با نظارت دقیق می‌تواند وضعیت را مدیریت کرده و از بروز مشکلات جلوگیری کند.

انواع گره‌های بند ناف

گره‌های بند ناف به‌طور کلی به دو نوع تقسیم می‌شوند:

1. گره‌های کاذب: این نوع گره‌ها معمولاً به‌طور موقت ایجاد می‌شوند و در طول زمان به‌طور طبیعی باز می‌شوند یا از بین می‌روند. گره‌های کاذب معمولاً هیچ‌گونه مشکلی برای جنین ایجاد نمی‌کنند و نیازی به درمان خاصی ندارند.
2. گره‌های واقعی: این نوع گره‌ها زمانی رخ می‌دهند که بند ناف به‌طور محکم گره می‌خورد و ممکن است باعث فشار بر روی رگ‌های خونی داخل بند ناف شود. گره‌های واقعی در صورت سفت شدن می‌توانند جریان خون و اکسیژن‌رسانی به جنین را مختل کرده و باعث ایجاد مشکلات جدی مانند هیپوکسی (کاهش اکسیژن در خون) شوند. در چنین مواردی، مراقبت‌های پزشکی ویژه ضروری است.

آیا گره خوردن بند ناف جنین خطرناک است؟

گره خوردن بند ناف جنین در اکثر موارد خطرناک نیست. علت این امر وجود ماده‌ای به نام ژل وارتون در اطراف رگ‌های خونی بند ناف است. این ماده شیری رنگ و لیز از رگ‌های بند ناف محافظت کرده و مانع از سفت شدن گره‌های ایجاد شده می‌شود. به همین دلیل، حتی اگر بند ناف گره بخورد، جریان خون و اکسیژن‌رسانی به جنین معمولاً مختل نمی‌شود.

ژل وارتون در هنگام زایمان به تسهیل روند تولد کمک می‌کند و باعث می‌شود جنین به راحتی از بدن مادر خارج شود. پس از زایمان، این ژل به‌خاطر تماس با هوا به سرعت فاسد می‌شود و از کارایی آن کاسته می‌شود. این فرایند کمک می‌کند تا خونریزی کاهش یابد و جریان خون متوقف شود.

با این حال، از آنجایی که ژل وارتون در اثر تماس با هوا خاصیت خود را از دست می‌دهد، در موارد نادر گره خوردن بند ناف به صورت سفت و واقعی در حین زایمان ممکن است رخ دهد. در این شرایط، یک پزشک ماهر می‌تواند خطرات احتمالی را مدیریت کند تا هیچ عارضه‌ای برای جنین به وجود نیاید.

همچنین، نوع دیگری از گره به نام گره‌های کاذب وجود دارد که در اثر تجمع ماده ژل وارتون اطراف بند ناف ایجاد می‌شود و اصلاً خطری برای مادر و جنین ندارد. بنابراین، گره خوردن بند ناف جنین معمولاً مشکلی جدی به‌وجود نمی‌آورد و تنها در موارد نادر ممکن است نگرانی‌هایی ایجاد کند.

گره خوردن بند ناف جنین چقدر شایع است؟

گره خوردن بند ناف جنین پدیده‌ای نسبتاً نادر است. حدود 1 تا 2 درصد از بارداری‌ها ممکن است با گره خوردن بند ناف همراه باشند. این وضعیت به دلیل حرکات آزادانه جنین در رحم ایجاد می‌شود، به ویژه زمانی که فضای رحم بیشتر است یا جنین به طور فعال در حال حرکت است. گره‌های بند ناف معمولاً به‌طور طبیعی از بین می‌روند و در بیشتر موارد مشکلی برای جنین ایجاد نمی‌کنند. تنها در برخی از موارد که گره‌ها سفت و واقعی می‌شوند، ممکن است مشکلاتی مانند کاهش جریان خون و اکسیژن‌رسانی به جنین به وجود آید. به‌طور کلی، گره خوردن بند ناف جنین یک وضعیت نادر است که در اکثر موارد بدون خطر به پایان می‌رسد.

علل پیچ خوردگی و گره خوردن بند ناف

گره خوردن بند ناف جنین معمولاً به دلیل حرکات زیاد جنین در رحم اتفاق می‌افتد. زمانی که جنین به طور فعال در حال حرکت است، ممکن است بند ناف به دور بدن او پیچیده یا گره بخورد. علاوه بر این، در بارداری‌هایی که مایع آمنیوتیک زیاد است، فضای بیشتری برای حرکت جنین فراهم می‌شود که احتمال پیچ خوردن بند ناف را افزایش می‌دهد. همچنین، در صورتی که طول بند ناف جنین زیاد باشد، فضای بیشتری برای حرکت جنین وجود دارد و این می‌تواند باعث گره خوردن بند ناف شود. در بارداری‌های دوقلو یا چندقلو نیز، اگر جنین‌ها فضای کافی برای حرکت داشته باشند، ممکن است بند ناف‌ها به هم پیچیده شوند.

خطرات پیچ خوردگی و گره خوردگی بند ناف

در بیشتر موارد، پیچ خوردگی یا گره خوردگی بند ناف مشکلات جدی برای جنین ایجاد نمی‌کند. با این حال، بسته به شدت و شرایط خاص، این مشکلات ممکن است برخی خطرات را به دنبال داشته باشند:

1. فشرده شدن بند ناف: نگرانی اصلی در مورد پیچ خوردگی یا گره خوردگی بند ناف، احتمال فشرده شدن بند ناف است. هنگامی که بند ناف پیچ خورده یا گره می‌خورد، ممکن است رگ‌های خونی داخل آن فشرده شده و جریان اکسیژن و مواد مغذی به جنین کاهش یابد. این می‌تواند باعث فشار خون و تنش در جنین، به ویژه در طول زایمان شود.
2. محدود شدن جریان خون: در برخی موارد، گره خوردگی بند ناف می‌تواند منجر به “گره واقعی” شود که در آن بند ناف به‌طور محکم گره می‌خورد و جریان خون را محدود می‌کند. این امر ممکن است تأمین اکسیژن و مواد مغذی به جنین را به شدت کاهش دهد و منجر به هیپوکسی (کاهش اکسیژن) و اختلال در رشد جنین شود.
3. فشار جنینی: هنگامی که بند ناف پیچ خورده یا فشرده می‌شود، تغییرات غیرعادی در ضربان قلب جنین می‌تواند ایجاد شود که نشان‌دهنده فشار جنینی است. اگر جنین اکسیژن کافی دریافت نکند، این ممکن است منجر به عوارض در هنگام زایمان شود.
4. افزایش خطر سقط جنین: در موارد نادر، پیچ خوردگی شدید بند ناف می‌تواند به افزایش خطر سقط جنین منجر شود. با این حال، این یک نتیجه نادر است و بیشتر جنین‌هایی که با پیچ خوردگی یا گره خوردگی بند ناف مواجه می‌شوند، به‌سلامت به دنیا می‌آیند.

برای مشاوره و ویزیت با دکتر پوپک یحیوی با شماره های زیر تماس بگیرید:
۰۲۱۸۸۴۹۲۳۵۳ – ۰۹۱۲۰۵۱۳۲۵۸

تشخیص و نظارت بر پیچ خوردگی و گره خوردگی بند ناف

مادران باید مراقبت‌های منظم دوران بارداری را انجام دهند و در صورت وجود نگرانی یا مشاهده علائمی مانند کاهش حرکات جنین یا درد غیرطبیعی، با پزشک خود مشورت کنند. پزشک با انجام سونوگرافی و تست‌های دیگر، وضعیت بند ناف را بررسی کرده و در صورت لزوم اقدامات لازم را انجام خواهد داد. به‌طور کلی، نگرانی بیش از حد در این مورد ضروری نیست، زیرا گره خوردن بند ناف جنین معمولاً به‌طور طبیعی حل می‌شود.

در اکثر بارداری‌ها، پیچ خوردگی یا گره خوردگی بند ناف طی سونوگرافی‌های معمولی دوران بارداری شناسایی می‌شود. سونوگرافی به پزشکان کمک می‌کند تا وضعیت و شرایط بند ناف را ارزیابی کرده و علائم هرگونه مشکل در جنین را شناسایی کنند. اگر نگرانی‌هایی در مورد بند ناف وجود داشته باشد، پزشک ممکن است تست‌های اضافی مانند تست غیر استرس (NST) یا پروفایل بیوفیزیکی (BPP) برای نظارت بر سلامت جنین توصیه کند و زایمان را به صورت سزارین انجام دهد.

راه های جلوگیری از پیچ خورن و گره خوردن بند ناف جنین

متاسفانه، گره خوردن بند ناف جنین به طور کلی یک پدیده طبیعی است که تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند حرکت‌های جنین و فضای رحم رخ می‌دهد. این وضعیت به طور عمده غیرقابل پیش‌بینی است و هیچ روش قطعی برای جلوگیری از آن وجود ندارد. با این حال، برخی اقدامات می‌توانند احتمال بروز مشکلات مرتبط با بند ناف را کاهش دهند:

1. مراقبت‌های منظم دوران بارداری: مراجعه منظم به پزشک و انجام سونوگرافی‌ها و آزمایش‌های توصیه‌شده می‌تواند به شناسایی مشکلات احتمالی و نظارت بر وضعیت جنین کمک کند.
2. کنترل میزان مایع آمنیوتیک: در بارداری‌هایی که مایع آمنیوتیک زیاد است، فضای بیشتری برای حرکت جنین وجود دارد. پزشک می‌تواند میزان مایع آمنیوتیک را تحت نظر داشته باشد و در صورت لزوم اقدامات لازم را انجام دهد.
3. حفظ سلامتی عمومی: تغذیه سالم، ورزش متعادل، و اجتناب از عادات ناسالم می‌تواند به سلامت عمومی مادر و جنین کمک کند، که در نهایت ممکن است به کاهش خطر مشکلات بارداری از جمله گره خوردن بند ناف منجر شود.
4. آگاهی از عوامل خطر در بارداری‌های چندقلویی: در بارداری‌های دوقلو یا چندقلو، جنین‌ها فضای کمتری برای حرکت دارند، اما اگر فضای کافی برای حرکت باشد، احتمال گره خوردن بند ناف افزایش می‌یابد. نظارت دقیق در این بارداری‌ها مهم است. مقاله پیشگیری از سقظ جنین در سه ماهه اول بارداری را بخوانید.

در نهایت، باید توجه داشت که گره خوردن بند ناف بیشتر یک اتفاق طبیعی است که معمولاً مشکلی برای جنین ایجاد نمی‌کند، و بیشتر در موارد نادر می‌تواند نیاز به مراقبت ویژه داشته باشد.

سوالات متداول گره خوردن بند ناف جنین

نتیجه‌گیری

گره خوردن بند ناف جنین به صورت کاذب معمولاً مشکلی ایجاد نمی‌کند. به دلیل وجود مایع لیز و ژله‌ای به نام ژل وارتون حتی اگر بند ناف گره بخورد گره سفت نمی شود در نتیجه جریان خون و اکسیژن‌رسانی به جنین به طور معمول ادامه می‌یابد.

همچنین، در هنگام زایمان، ژل وارتون در اثر تماس با هوا فاسد می‌شود و از کارایی آن کاسته می‌شود. در چنین شرایطی، پزشک می‌تواند با مدیریت دقیق، سفت شدن گره و مشکلات احتمالی را کنترل کند تا فرآیند زایمان به درستی پیش رود.

با این حال، در موارد بسیار نادر، ممکن است گره‌های بند ناف از نوع کاذب به گره‌های واقعی تبدیل شوند. در این حالت، گره‌ها به‌طور محکم گره خورده و ممکن است جریان خون و اکسیژن‌رسانی به جنین مختل شود که می‌تواند به مشکلاتی مانند هیپوکسی (کاهش اکسیژن در خون)، مشکلات در زایمان و تولد زودرس منجر شود. در این موارد، نیاز به مراقبت‌های پزشکی ویژه برای مدیریت خطرات و جلوگیری از عوارض جدی وجود دارد.